Na temat tego jedynego, a tak popularnego przedstawiciela monotycznego rodzaju Melopsittacus - papużki falistej (Melopsittiacus undulatus) napisano bardzo wiele. Dlatego celowo omijam kwestie związane z biologią tego gatunku. Jednak chciałbym zatrzymać się nad zwyczajami lęgowymi papużek falistych, co może być interesujące w aspekcie omawianego cyklu artykułów.

Biologia

W warunkach naturalnych te małe papugi o nieprzeciętnym temperamencie przebywają w dużych grupach. Stado jest społecznością, która dla tych ptaków pełni funkcję stymulującą ich podstawowe czynności życiowe. Stado wspólnie szuka pokarmu, wody, noclegowisk, ucieka przed niebezpieczeństwem i wspólnie rozpoczyna okres lęgowy.
Gniazda są zakładane w pobliżu zbiorników wodnych; przeważnie w różnych zakamarkach, a najczęściej w dziuplach drzew. Zdarza się, że w jednym drzewie może bezkomfortowo gniazdować kilkanaście par. Często obserwowałem zjawisko, że młode po opuszczeniu gniazda były dokarmiane przez różnych członków stada, głównie przez starszą młodzież i dorosłe samce. Znam wiele przypadków, że hodowcy posiadający tylko jedną parę papużek falistych, nawet po kilku latach hodowli nie mogli doczekać się przychówku. Przyczyna leży właśnie w tym, że papugom do wejścia w lęgi zabrakło doświadczeń jakich doznają przebywając w grupie swojego gatunku.

Pomieszczenia hodowlane

Dla papużek falistych najlepsza jest woliera ogrodowa i to całkowicie zadaszona. Dach wykonany z obojętnie jakiego materiału jest szczególnie ważny, gdyż młode papużki po zmoczeniu przez zimny deszcz dostają zapalenia płuc i padają. Woliera nie musi być wysoka wystarczy 160-180 cm. Na jedną parę powinno przypadać ok. 0,5 m2 woliery. Późną jesienią ptaszarnię osłaniamy folią podobnie jak to robimy przy hodowli nierozłączek czarnogłowych. W naszych warunkach klimatycznych w odpowiednio przygotowanej wolierze papużki mogą zimować, ale trzeba to sobie jasno powiedzieć, że ma to wpływ na ich żywotność i plenność.

Dobór ptaków do hodowli

Papugi kupujemy z hodowli pewnych, wolnych od chorób, a zwłaszcza francuskiego pierzenia; o tym, że ptak przebył tę chorobę (tzw. ozdrowieniec), która jest znana hodowcom papużek falistych na całym świecie, świadczą delikatnie skręcone lotki u skrzydeł. Dobrze można to zaobserwować rozkładając skrzydło na dłoni i oglądając jego spodnią część. Przy systemie stadnym musimy nabyć większą ilość ptaków i to młodych. Aby uniknąć chowu krewniaczego papużki kupujemy minimum z dwóch różnych źródeł. Z każdego ptaki z jednej płci. Mamy wtedy pewność, że dobrane w sposób naturalny pary wydadzą zdrowe potomstwo.

Obsadzenie woliery

Stadko papużek falistych złożone z ptaków, które przebywały w pomieszczeniach ogrzewanych lokujemy w wolierze na początku maja. Jeżeli jednak papugi zimowały w nieogrzewanym budynku, to możemy wpuścić je do ptaszarni już w kwietniu.
Co do ilości ptaków, to trzymamy się reguły, że powinno być więcej samców, gdyż wolne samice mogą być bardzo uciążliwe dla par lęgowych.

Prowadzenie lęgów

W warunkach wolierowych lęgi papużek falistych należą do bardzo udanych, oczywiście przy przestrzeganiu pewnych zasad. Budki, które zawieszamy w ptaszarni w maju powinny mieć wymiary 25x15x15 cm (dł.szer.wys) z otworem wejściowym ok. 5 cm i powinny mieć również profilowane dna. Konieczną sprawą jest przegrodzenie szeregu domków płytą pilśniową lub sklejką, gdyż w przeciwnym razie papużki będą wzajemnie penetrować swoje gniazda, (więcej na ten temat pisałem w artykule o Nierozłączkach czarnogłowych).
Papużki faliste przy naturalnym wyborze partnera szybko się łączą w pary i po kilkunastu dniach pojawiają się pierwsze jaja. Młode samiczki składają zwykle 1-4 szt, starsze nawet 9 jajeczek i więcej. W okresie znoszenia jaj nie może zabraknąć wapna, dlatego staramy się pamiętać, aby w wolierze był zawsze ten składnik mineralny. Po okresie inkubacji, który trwa 18 dni klują sie pierwsze młode, które na początku karmi samica wydzieliną z wola, a później dołącza się samczyk.
W okresie wychowu młodych koniecznie należy podawać karmę miękką. Hodowcy różnie ją sporządzają, z gotowanego makaronu, bułki tartej i gotowanego jaja kurzego. Ja z powodzeniem stosuję tę samą karmę jak przy odchowie czarnogłówek i nimf. Myślę, że każdy hodowca, który nie podawał jeszcze gotowanego ryżu z dodatkiem jaja i kaszy kukurydzianej powinien tego spróbować. Papużki faliste bardzo lubią zielonki, dlatego podaję ich przysmak redest ptasi i mniszek lekarski. Z owoców wkładam jabłka, a z warzyw tartą na grubych oczkach marchew. Dobrze odżywione w gnieździe pisklęta opuszczają budkę, po ok. 28-30 dniach życia i dalej są dokarmiane przez samca.
Bardzo szybko, bo już po kilku dniach po wylocie próbują samodzielnie pobierać karmę. Pod koniec wylotu pierwszych młodych samica przygotowywuje się do kolejnego lęgu.
W okresie wychowu młodych konieczna jest kontrola budek. I to z dwóch powodów. Po pierwsze trzeba budki posprzątać, gdyż duża ilość młodych może bardzo zabrudzić gniazdo swoimi odchodami. Po drugie dobrze byłoby, aby hodowcy znaczyli pisklęta w budce obrączkami zamkniętymi. Przy hodowli papużek falistych stosuje się metalowe krążki nr. 4. Młode obrączkujemy w wieku 5-7 dni. Przy hodowli stadnej potrzebna może być dość duża ilość obrączek, a to wiąże się z kosztami. W Europie Zachodniej można kupić obrączki z kolorowego tworzywa z wybitymi numerami, które są o wiele tańsze od metalowych i doskonale spełniają swoją rolę. Po poszczególnych kolorach hodowca może orientować się z jakimi ptakami ma do czynienia bez konieczności zaglądania do notatek. Młodzież przenosimy do innych pomieszczeń w wieku ok. 7 tygodni.

Wnioski

1. System stadny w hodowli papużek falistych jest polecany szczególnie tym, którzy za cel stawiają sobie wychowanie dużej ilości ptaków, przeważnie do celów handlowych.

2. Twierdzi się, że hodowla wolierowa na powietrzu w dużym stopniu chroni papużki przed najgroźniejszą dla nich chorobą jaką jest wspomniane francuskie pierzenie.

3. Odchowane młode posiadają wysoki poziom witalności i szczególnie nadają się do dalszego rozrodu.

Robert P. Sobecki

Dziękuję za pozwolenie na publikację większości zdjęć, zdobiących tan artykuł Pani Sharon House, zdjęcia pochodzą z strony http://www.geocities.com/Heartland/2761/index.html.

Artykuł został opublikowany w nr 7/2000 (lipiec) miesięcznika "Fauna&Flora".